Krabbescheer

Beschrijving

Krabbenscheer is een plant uit de waterkaardefailie (Hydrocharitaceae). Het is een waterplant waarvan de getande, zwaardvormige bladeren boven het water uitsteken. Hieraan is ook de geslachtsnaam te danken, want Stratiotes is Oudgrieks voor 'soldaat'. De plant komt voor in Eurazie en staat op de Nederlandse Rode Lijst van planten als algemeen voorkomend maar sterk afgenomen.

De plant wordt 15-40 cm hoog en zit deels onder water. Het zijn drijvende planten met een bladrozet. De 15-50 cm lange, lijnvormige bladeren zijn stekelig getand.

Krabbenscheer bloeit van mei tot juli met witte bloemen, die boven het water uitsteken. Bij mannelijke planten zitten de bloemen met drie tot zes bij elkaar in een bloeischede, maar er bloeit altijd maar één van die bloemen tegelijk. De mannelijke bloem heeft ongeveer twaalf vruchtbare meeldraden en vijftien tot dertig onvruchtbare, die tot honingklieren zijn omgevormd. Bij vrouwelijke planten is er per bloeischede één, vrijwel zittende bloem aanwezig. De eivormige vrucht is zeskantig en wordt tot 3,5 cm lang.

In Nederland komt deze plant vooral voor in sloten en moerassen in het laagveengebied. De plant verlangt schone, niet te voedselrijke sloten en is gevoelig voor milieuvervuiling. Krabbenscheer heeft een groot drijfvermogen. Wateren kunnen in een enkel groeiseizoen volledig met krabbenscheer dichtgroeien, doordat de plant zich vegetatief vermeerdert met behulp van uitlopers.

De plant kent een unieke cyclus door het jaar heen: in de winter verblijven planten op de bodem van de wateren waarin zij groeien. In het voorjaar, wanneer de fotosynthese weer op gang komt, vormt de plant nieuwe bladeren, met cellen die met gas gevuld zijn, waardoor het drijfvermogen van de plant toeneemt en hij naar de oppervlakte omhoog komt. Alleen drijvende planten, met boven het water uitstekende bladeren, kunnen bloeien. In het najaar vullen de cellen zich weer met water en zinkt de plant naar de bodem. Krabbenscheer vervult een belangrijke functie bij het verlandingsproces in wateren in het laagveengebied.

Dichte vegetaties van krabbenscheer worden als nestplaats gebruikt door vogels als de zwarte stern. Ook andere dieren zoals de gerande oeverspin (Dolomedes fimbriatus), die prooien onder water vangt, worden vaak op deze plant aangetroffen. Zelfs enkele zeldzame insecten zijn aan krabbenscheer gebonden zoals de groene glazenmaker Aeshna viridis en het lichtmotje Parapoynx stratiotata (orde vlinders, familie lichtmotten).